ปลากัดที่เราคุ้นเคยกันว่า “ปลาหม้อ” หรือ “Betta Fighting Fish” เป็นผลมาจากการพัฒนาสายพันธุ์โดยนักพันธุศาสตร์สมัครเล่นชาวไทยที่มีความปรารถนาที่จะได้ปลาที่มีความสามารถในการต่อสู้ ประวัติของปลากัดหม้อนี้สามารถถูกสืบทอดได้จากบันทึกคำบอกเล่าของนักเลงปลาเก่า เช่น หลวงอัมรินทร์สมบัติ (ครอบสุวรรณนคร) ซึ่งปลาลูกหม้อน่าจะถูกพัฒนาขึ้นในปี 2430 โดยก่อนหน้านั้นเรามักจะใช้วิธีจับปลาป่ามาเพื่อการพนัน จากนั้นนักเลงปลาเริ่มใช้วิธีการขุดล้วงเพื่อเก็บปลาป่าในโอ่งและเลี้ยงมัน การเล่นปลากัดนี้ได้รับความนิยมมาตั้งแต่ปี 2496 และเริ่มมีการเก็บปลาที่เก่งไว้ข้ามปีและผสมพันธุ์ เพื่อให้ได้ลูกที่มีคุณสมบัติที่ดีในการต่อสู้และสีสันที่สวยงาม ประวัติของปลากัดหม้อ
คำว่า “ลูกหม้อ” มาจากการใช้หม้อดินในการเพาะและเลี้ยงปลากัด ในระยะแรกๆ ปลาลูกหม้อเป็นปลาสายพันธุ์ที่พัฒนามาแบบแท้ๆ กับมือของนักเลงปลา เพื่อให้ได้ลักษณะที่เหมาะสมสำหรับการต่อสู้และสีสันตามความต้องการของเจ้าของ ปลากัดลูกหม้อมีรูปร่างที่หนาใหญ่กว่าปลากัดชนิดอื่น ๆ และมักมีสีสันที่สวยงาม โดยมักจะมีสีน้ำเงิน แดง เทา เขียว คราม หรือแดงปนน้ำเงิน ปลากัดลูกหม้อเป็นสุดยอดของปลากัดสำหรับนักเลงปลา ในระยะหลังมีการพูดถึงสายพันธุ์ “มาเลย์” หรือ “สิงคโปร์” ที่เชื่อกันว่าเก่งในการต่อสู้แต่จริงๆ แล้วก็คือปลากัดลูกหม้อเอง การใช้วิธีการหมักปลาด้วยสมุนไพร เช่น ใบไม้ ว่าน ดินจอมปลวก และอื่น ๆ ได้ถูกนำเข้ามาใช้เพื่อช่วยเคลือบเกล็ดปลา ทำให้เกล็ดแข็งและยากต่อการกัดเข้า รวมถึงการคัดเลือกพันธุ์ที่เหมาะสม เพื่อให้ได้ลูกที่มีลักษณะที่ดีในการต่อสู้ ลูกหม้อยังคงเป็นปลากัดไทยตัวเดิมที่ได้รับการพัฒนามาตั้งแต่โบราณไว้ทุกสมัย
ในยุคก่อนนี้ การเล่นปลากัดมักเน้นที่ลูกแท้และลูกสับ โดยลูกแท้คือลูกปลาที่เกิดจากพ่อแม่ที่มาจากครอกเดียวกัน ส่วนลูกสับคือลูกปลาที่เกิดจากพ่อแม่ที่มาจากคนละครอก การผสมลูกหม้อกับปลาป่าทำให้ได้สายพันธุ์ที่เรียกว่า “สังกะสี” ซึ่งมักจะมีชั้นเชิงและน้ำอด นอกจากนี้ การใช้วิธีการหมักปลาด้วยสมุนไพรยังเป็นเทคนิคที่พัฒนาขึ้นมาในภายหลัง เพื่อช่วยในการปรับปรุงลักษณะของเกล็ดปลาให้มีความแข็งแรงและทนทานต่อการต่อสู้
ในระยะหลัง มีการพูดถึงสายพันธุ์ “มาเลย์” หรือ “สิงคโปร์” ที่กล่าวหาว่ามีความเก่งในการต่อสู้ ซึ่งที่แท้จริงก็คือปลากัดลูกหม้อเอง การใช้สมุนไพรในการหมักปลากัดยังเป็นเทคนิคที่นิยม โดยมักใช้สมุนไพรต่าง ๆ เช่น ใบไม้ ว่าน ดินจอมปลวก เพื่อช่วยเสริมความแข็งแรงของเกล็ดปลา ทำให้มีความทนทานต่อการต่อสู้มากขึ้น
ลูกหม้อยังคงเป็นสุดยอดของปลากัดสำหรับนักเลงปลาทั้งหลาย ในทำนองเดียวกัน สายพันธุ์ “มาเลย์” หรือ “สิงคโปร์” ที่เค้ากล่าวถึงเป็นปลากัดลูกหม้อที่ถูกพัฒนาให้มีลักษณะเด่นเหนือพันธุ์อื่น ๆ แม้ว่าอาจมีการเรียกว่า “มาเลย์” หรือ “สิงคโปร์” แต่ที่แท้จริงเป็นปลากัดลูกหม้อไทยตัวเดิมที่ได้รับการปรับปรุงและพัฒนาอย่างต่อเนื่องในทุกวันหลายสมัย ทำให้ลูกหม้อยังคงเป็นสัญลักษณ์สำคัญและความภูมิใจของนักเลงปลาไทยทั้งหลาย
ในช่วงกลางยุค การเลี้ยงปลากัดหม้อได้มีการปรับปรุงและนวัตกรรมต่อไป การเลือกผสมสายพันธุ์และการใช้เทคนิคการจัดการสิ่งแวดล้อมเป็นต้น เหล่านักเลงปลาไทยมีความคิดสร้างสรรค์ในการพัฒนาปลากัดหม้อเพื่อให้ได้ลักษณะที่ต้องการ และในปัจจุบันนี้ นักเลงปลาไทยได้นำปลากัดหม้อไปสู่ระดับที่สูงขึ้นทั้งในเรื่องของสายพันธุ์ที่หลากหลายและลักษณะที่มีคุณภาพสูง ประวัติของปลากัดหม้อ
การแข่งขันปลากัดหม้อก็ได้รับความนิยมมากขึ้น นักเลงปลาจัดการแข่งขันในหลายประเภท เช่น การต่อสู้ การแสดงความงาม และการแสดงทักษะพิเศษของปลา ทำให้เป็นกิจกรรมที่มีการติดตามและสนใจจากคนรักการเลี้ยงปลา
ในเชิงวิชาการ การศึกษาและการวิจัยเกี่ยวกับปลากัดหม้อก็ได้รับความสนใจ เพื่อเข้าใจเพิ่มเติมเกี่ยวกับพันธุกรรม การพัฒนาสายพันธุ์ และสิ่งที่มีผลต่อสุขภาพของปลา
ด้วยประวัติที่ยาวนานและการพัฒนาที่ต่อเนื่อง ปลากัดหม้อได้กลายเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงความเจริญรุ่งเรืองและความเป็นเอกลักษณ์ของวัฒนธรรมการเลี้ยงปลาในประเทศไทย